Manganez Maruziyeti meslek hastalıklarına bağlı olarak  “zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü bir neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konabildiği hastalıklar grubu” olarak tanımlanmaktadır.

Mevzuatımızda ise “Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.” olarak ifade bulmaktadır (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu).

Tanımlardan da anlaşılacağı gibi, meslek hastalıkları etkeni belli hastalıklardır. Meslekle spesifik veya güçlü ilişki gösterirler ve çoğu zaman nedensel faktör tektir. Kendilerine özgü klinik tabloları vardır. Aynı meslekte çalışanlarda görülme sıklığı daha yüksektir, yani mesleki kümelenme gösterirler.

Etken veya metabolitlerinin biyolojik ortamlarda saptanması olasıdır. Deneysel olarak oluşturulabilirler. Etkene maruziyetin başlangıcı ile hastalık semptom ve bulgularının ortaya çıkması arasında sessiz bir dönem vardır.

MANGANEZ NEDİR, ÖZELLİKLERİ VE MARUZİYET KAYNAKLARI

Kırmızımsı sert, veya çelik grisi bir renkte metaldir. Bileşikleri ise farklı renklerde olabilir. En çok metalik Mn ve +2, +3, +4, +7 değerli formlarında bulunur( MnCl2, KMnO4,MnSO4,MnPO4, MnO2, Mn3O4).

Tüketiminin % 90’ı çelik üretim sektöründedir. Demir içeren alaşımları sertleştirmekte kullanılır. Kaynak elektrotlarının yapısında da bulunur. Ferromanganez %65, Mn çeliği %10-14 oranında Mn içerir. Başlıca organometalik Mn bileşikleri metilsiklopentadienil manganez trikarbonil (MMT) ve manganez etilen bisditiyokarbamat(Maneb)dır.

Diğer bazı kullanım alanlarına bakacak olursak; boya, cam, seramik, tekstil endüstrisi, lityum pili üretimi, pestisid üretimi(Maneb), gübre katkısı, ahşap koruyucu, deri işleme işleri sayılabilir.

Madencilik, arıtma, çelik üretimi, kaynakçılık işlemleri sırasında da yoğun maruziyet söz konusudur. Benzin ve jet yakıtı da MMT maruziyet kaynaklarıdır. Potasyum permanganat metal yüzey temizliğinde kullanılır. Esansiyel mineraldir. Normal kemik yapılanması için gerekli olmasına karşın vücutta 12-20 mg bulunur.

MANGANEZ MARUZİYETİ ETKİ MEKANİZMASI

Maruziyet başlıca toz ve dumanlarının inhalasyonuyla olur. Suda erimez. Bu nedenle, alveollere ulaşacak kadar küçük partiküller olarak absorbe edilir. GİS’den emilimi düşüktür. İnorganik bileşikleri cildden geçemezler, bazı organik bileşikleri ise geçebilir.

Partikül Madde Zararları başlıklı yazımızı okumak için tıklayınız :
https://www.freshweld.com.tr/partikul-madde-zararlari/

Absorbe edilen Mn kolayca kana ve başta karaciğer olmak üzere dokulara dağılır. Böbrekler, ince barsaklar, endokrin organlar ve kemiğe de yayılır. Mitokondriden zengin organlarda birikir. Kan-beyin bariyerini ve plasentayı geçebilir. Retina, koyu saç ve cild gibi pigmentten zengin dokularda da birikir.

Biyolojik yarı ömrü 36-41 gündür. Ancak beyinden atılması uzun sürer. Kanda proteinlere bağlanır. Bazı enzimlerin esansiyel melalloprotein bileşenidir. Atılımı başlıca safrayla olur.

MANGANEZ MARUZİYETİNİN ÖNERİLEN LİMİTLERİ

OSHA’nın manganez maruziyeti sınırı 5 mg / m3 iken, diğer bilimsel ve düzenleyici kurumlar daha sıkı maruziyet limitleri önermektedir. California OSHA sınırı 0.2 mg / m3 iken, Amerikan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü 1 mg / m3 PEL olarak önermektedir.

Manganezin nörolojik etkilerinin sonucu olarak manganez tozuna maruz kalma sınırı 2016’da Amerika Birleşik Devletlerinde 0,2 mg / m3’ten, 0.02 mg / m3’e kadar düşürülmüştür.

KAYNAKÇILAR İÇİN MANGANEZ MARUZİYETİ NASIL AZALTILIR?

Manganez maruziyetini azaltmanın en iyi yolu genel kaynak dumanı maruziyetini azaltmaktır. Bu, berilyum, heksavalent krom, nikel ve diğer kimyasallar ve ağır metaller gibi kaynak dumanında bulunan diğer toksik maddelerin azaltılmasını kapsamaktadır.

Manganez maruziyeti için en iyi çözüm, robotik kaynak hücreleri ile kaynak dumanını tesis havasından uzak tutmaktır. Havalandırma ve filtrasyon sistemlerinin kaynak dumanı hacmine ayak uydurabilecek bir toz toplama sistemine sahip olduğunuzdan emin olunmalıdır.

Robotik kaynakçıların korumalı alanda bulunması durumunda, kaynak dumanını toplamak ve temiz, filtrelenmiş havayı tesise geri döndürmek için bir ortam hava filtreleme sistemi kullanılmalıdır.

Manuel kaynak yapan metal atölyeleri, kaynak dumanını kaynakçının nefes alanından uzak tutan etkili kaynak yakalama sistemlerine sahip olmalıdır. Bu çözümler şu şekilde olabilir:

• Duman tabancaları
• Duman emiş kolları
• Backdraft veya sidedraft tabloları

Kaynak yakalama sisteminin yakalama verimliliğine bağlı olarak, üreticilerin ayrıca kalan kaynak dumanlarını toplamak için ikincil bir ortam hava filtreleme sistemine sahip olmaları yararlı olabilir.

Ayrıca : Islak işlemler, kapalı işlemler, lokal duman emiş ile havalandırma, genel havalandırma gibi genel mühendislik önlemleri uygulanmalı, uygun maskeler kullanılmalı, yeterli işaretleme yapılmalıdır.

Çalışma alanı ve ihtiyaçlarınız belirlenerek projelendirilmesine yönelik detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz. FRESHWELD olarak öncelikle insan sağlığına verdiğimiz önemi vurgulayan çözümlerle sizlerin en iyi çözümü sunarız.

İletişim sayfasına ulaşmak için hemen tıklayın

kaynak : T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
Meslek Hastalıkları ve İş İle İlgili Hastalıklar Tanı Rehberi